تعیین میزان روشنایی ساختمان

برای تعیین و محاسبه روشنایی ساختمان نیاز به دانستن نکاتی است که در ادامه به آنها اشاره میشود

ابتدا تعریف جریان نوری (توان نوری)

به میزان نوری که در تمامی جهت ها از یک منبع نورانی در هز ثانیه منتشر میشود جریان نور (توان نوری ) میگویند.

• – جریان نوری را با Φ نشان میدهند. واحد جریان نوری لومن(Lm) می باشد .
• – به مقدار نوری که بر واحد سطح تابیده می شود شدت روشناییمیگویند. واحد شدت روشنایی نیز  لوکس (LX) یالومن بر متر مربع میباشد . یک لوکس= یک لومن بر متر مربع می باشد.
• – شدت روشنایی را با حرف E انگلیسی نشان میدهند و فرمول آن عبارت است از:
• – نسبت جریان نوری ( توان نوری ) به توان الکتریکی لامپ را بهره نوری لامپ میگویند و واحد آنلومن بر وات میباشد .
• – به تراکم شار نور در فضا نیز شدت نورمیگویند . و واحد آن با شمع یا کاندلا (ca) می باشد .
• – نسبت شدت نور به سطحی که نور از آن متصاعد می شود درخشندگیمیگویند . واحد درخشندگی شمع بر سانتیمتر مربع می باشد
• – پخش نور به روشهای مطابق جدول زیر صورت میگیرد.

• – جهت انتخاب نوع روشنایی ساختمان باید سه عامل مسائل اقتصادی ، زیبایی ، بهداشتی رعایت گردند . در مسائل اقتصادی دو اصل هزینه اولیه و هزینه تعمیر و نگهداری باید توجه شود .
• – مراحل محاسبه روشنایی ساختمان قسمت داخلی : ابتدا از جداول استاندارد مقدار شدت روشنایی مورد نیاز محل را بر حسب لوکس بدست می آوریم . سپس نوع روشنایی ساختمان را انتخاب کرده و نوع چراغ را نیز انتخاب می نمائیم . با استفاده از جداول مربوط به هر چراغ ضریب آلودگی (MF) را بدست میآوریم. با استفاده از فرمولهای زیر ضریب فضا را محاسبه می نماییم .

برا ی روشنایی ساختمان مستقیم ، نیمه مستقیم و یکنواخت ٢w+L / 6H

روشنایی نیمه غیر مستقیم و غیر مستقیم ٢w+L / 4H

W : عرض محیط L : طول محیط H: ارتفاع نصب چراغ

با استفاده از جداول مربوطه با استفادا از ضریب فضا ، رنگ سقف و رنگ دیوار و کف مقدار ضریب بهره (µ) روشنایی ساختمان را محاسبه نموده و با استفاده از فرمول :

E A/µMF

مقدار جریان نوری مورد نیاز را محاسبه می نماییم . در این فرمول A سطح مقطع محیط بر حسب متر مربع و E شدت روشنایی ساختمان بر حسب لوکس میباشد

و پس از آن از فرمول مقدار نور هر چراغ / مقدار نور کل = تعداد چراغ تعداد چراغهای لازم را بدست می آوریم .

• – نحوه چیدن چراغها در سقف باید به گونه ای باشد که فاصله هر چراغ تا دیوار نصف فاصله دو چراغ ( در طول یا عرض ) باشد .

و اما محاسبه روشنایی ساختمان

هدف ما از محاسبات روشنایی ساختمان داخلی بشرح ذیل میباشد

• تعیین تعداد و میزان چراغهای روشنایی
• جانمایی و نحوه قرار گرفتن چراغ ها(دیواری یا سقفی ارتفاع موقعیت و..)
• تامین نمودن میزان روشنایی ساختمان مورد استفاده بطور متوسط
• همگن نمودن نور درتمامی محیط و توزیع متقارن
• محدود کردن جاهایی که میزان نور زیاد است
• در نظر گرفتن زیبای و مزاحم نبود لوازم روشنایی

• روشنایی ساختمان

اهم نکات برای تعیین میزان روشنایی ساختمان

در کل باید اذعان داشت که مقداری از نور تولید از یک منبع نوری به سطح مبلمان و وسایل منزل میرسد و خشی از نور به سطح دیوار و سقف میتابد و میزان نور برگشتی در حجم نور تولیدی تاثیر میگذارد واز موضوع میتوان نتیجه گرفت که عوامل مختلفی بر میزان نوز تابیده شده در سطح یک محیط تاثیر بسیاری دارد و این میزان نور باید در محاسبات شوند

به صورت خلاصه می توان گفت که اگر شار نوری تابیده شده از منابع نوری موجود در اتاق، برابر لومن Фباشد، در حالت ایده آل که کل این مقدار نور به سطح مورد نظر بتابد، شدت روشنایی متوسط برابر خواهد بود:

Eave = Фt/A

شکل تصحیح شده رابطه قبلی باید به صورت زیر باشد:

Eave = K*Фt/A 0 ≤ K < 1

لذا منظور از محاسبات روشنایی ساختمان ، به طور خلاصه یعنی یافتن ضریب K است که تابع عواملی نظیر ابعاد اتاق، نوع رنگ آمیزی، نوع چراغ، میزان آلودگی محیط و… است.

مقدار Eaveاز روی جداول استاندارد مشخص می شود A به ابعاد اتاق بستگی دارد و Kهمانطور که اشاره شد، با کمک روش های محاسبات روشنایی ساختمان به دست می آید. در نتیجه مقدار مورد نیاز و از روی آن تعداد چراغ های مورد نیاز در یک اتاق محاسبه می شود. در گام های بعدی نحوه چیدمان چراغ ها برای کاهش خیرگی، کاهش سایه و … تعیین شده و محاسبات روشنایی تکمیل می شود

به صورت خلاصه می توان گفت که اگر شار نوری تابیده شده از منابع نوری موجود در اتاق، برابر لومن Фباشد، در حالت ایده آل که کل این مقدار نور به سطح مورد نظر بتابد، شدت روشنایی متوسط برابر خواهد بود:

Eave = Фt/A

شکل تصحیح شده رابطه قبلی باید به صورت زیر باشد:

Eave = K*Фt/A 0 ≤ K < 1

لذا منظور از محاسبات روشنایی ساختمان ، به طور خلاصه یعنی یافتن ضریب K است که تابع عواملی نظیر ابعاد اتاق، نوع رنگ آمیزی، نوع چراغ، میزان آلودگی محیط و… است.

مقدار Eaveاز روی جداول استاندارد مشخص می شود A به ابعاد اتاق بستگی دارد و Kهمانطور که اشاره شد، با کمک روش های محاسبات روشنایی ساختمان به دست می آید. در نتیجه مقدار مورد نیاز و از روی آن تعداد چراغ های مورد نیاز در یک اتاق محاسبه می شود. در گام های بعدی نحوه چیدمان چراغ ها برای کاهش خیرگی، کاهش سایه و … تعیین شده و محاسبات روشنایی تکمیل می شود

نکات مفید:

• برای محیطهای سر بسته در ازای هر متر مربع مساحت اگر از لامپ تنگستن یا همان رشته ای استفاده کنید ۳۲ وات بر متر مربع در نظر بگیرید.

برای مثال اگر محیطی ما یک اطاق ۱۰ متری باشد  ۳۲×۱۰-=۳۲۰ پس ۳۲۰ وات برای یک اتاق ۱۰ متر مربعی نیاز است و با توجه به نوع لامپی که از بازار تهیه میکنید باید ۲ عدد لامپ ۲۰۰ وات تهیه کنیم

۲-اگر از لامپ مهتابی استفاده کنیم باید محاسباتی مانند زیر انجام دهیم

میزان نور دهی لامپ مهتابی تقریبا ۴ برابر لامپ رشته ایست یعنی یک لامپ مهتابی ۴۰ وات برابر یک با یک لامپ ۱۶۰ وات  رشته است در حالیکه مصرف آن یک چهارم لامپ تنگستن یا رشته است در نتیجه برای هر متر مربع ۸ وات در نظر میگیریم